Rektal (Makat) kanama, tuvalet kağıdına silerken veya dışkınızı gözlemlediğinizde kan görmeniz durumudur. Bu belirti, hemoroidler, anal fissürler, inflamatuar barsak hastalığı (IBD) ve kolorektal kanser gibi çeşitli durumların bir göstergesi olabilir. Rektal kanama konusunda bir sağlık uzmanıyla iletişime geçmek önemlidir çünkü tüm nedenler ciddi olmayabilir, ancak bazıları ciddi olabilir.
Rektal (Makat) Kanama Nedir?
Tuvalete bakıp dışkınızda (kakada) kan görmek oldukça korkutucu olabilir. Bir şeylerin yanlış olduğuna dair uyarı zilleri çalarken zihniniz birçok yere gidebilir. Rektal kanama, birçok farklı durumun belirtisi olabilir, bazıları diğerlerinden daha ciddidir. Rektal kanamanın nedenini bulmak önemlidir.
Hemoroid gibi bazı nedenler tedavi gerektirmeyebilir. Ancak kolorektal kanser gibi diğerleri acil bakım gerektirir. Ülserler, anal fissürler ve inflamatuar barsak hastalığı (IBD) diğer olası nedenler arasındadır. Bir sağlık uzmanı, rektal kanamanın veya dışkınızdaki kanın tıbbi terimi olan "hematokezi"nin nedenini belirlemekte yardımcı olabilir.
Rektal (Makat) Kanama Nasıl Ortaya Çıkar?
Rektal kanamayı birkaç farklı şekilde görebilir veya deneyimleyebilirsiniz, bunlar arasında:
Sildiğinizde tuvalet kağıdında taze kan fark etmek.
Tuvaleti kullandıktan sonra klozetin içinde kan görmek. Klozetin suyu kırmızı boyanmış gibi görünebilir.
Klozette parlak kırmızı, koyu kırmızı veya katran siyahı dışkı görmek.
Kan anüsünüzden (popo deliği) çıktığında, buna rektal kanama deriz, ancak aslında kan, gastrointestinal (GI) sistemde herhangi bir yerden gelebilir.
Mideniz, ince bağırsağınız, kalın bağırsağınız, rektum ve anüsünüz tümü sürekli bir yolun parçalarıdır ve tüm gastrointestinal kanama aynı şekilde dışarı çıkar.
Dışkıda Kan Nasıl Görünür?
Dışkınızda kan olduğunda, birkaç farklı şekilde görünebilir. Dışkınızda parlak kırmızı kan çizgileri olabilir veya kan pıhtıları veya kan ve balgamla karışık görebilirsiniz.
Dışkınız ayrıca koyu, siyah ve katranlı görünebilir. Gördüğünüz kanın rengi, nereden geldiğine dair ipucu olabilir:
Dışkınızda parlak kırmızı kan genellikle kanamanın kalın bağırsağınız, rektumunuz veya anüsünüzün daha aşağısında olduğunu gösterir.
Koyu kırmızı veya koyu kırmızı kan, kanamanın kalın bağırsağınızın daha yukarısında veya ince bağırsağınızda olduğunu gösterebilir.
Melena (siyah dışkı), genellikle mide kanamasını gösterir, örneğin bir kanama mide ülseri.
Bazen, rektal kanama çıplak gözle görünmez ve sadece mikroskopla görülebilir. Buna gizli kanama denir. Bir dışkı örneği üzerinde yapılan bir laboratuvar testinde bu tür kanı keşfedebilirsiniz; bu teste fekal okült kan testi denir. Kolorektal kanser için bir tarama testidir.
Dışkıda Kan Ciddi mi?
Her zaman değil, ancak olabilir. Rektal kanama veya dışkınızda kan olduğunda her zaman bir sağlık uzmanına danışmak iyi bir fikirdir. Bazı küçük durumlar tedavi gerektirmeyebilir, ancak bazen gerekebilir. Rektal kanama ayrıca tedavi gerektiren daha ciddi bir durumun bir işareti olabilir.
Parlak Kırmızı mı, Koyu Renkli mi Daha Kötü?
Daha açık renkli kan dışkınızda daha endişe verici olabilir çünkü aktif kanama olduğunu gösterir. Daha koyu renkteki kan genellikle artık aktif olmayan daha eski kanamayı işaret eder.
Ancak dışkınızda daha koyu renkteki kan yanıltıcı olabilir. Bu her zaman kanamanın durduğu anlamına gelmez, sadece daha yüksek bir yerden geldiği anlamına gelir.
Üst gastrointestinal (GI) kanama vücudunuzda ve anüsünüzden dışarı çıkması daha uzun sürebilir. Yolda seyahat ederken içindeki sindirim kimyasalları zamanla kanı daha koyu hale getirir.
Daha parlak kırmızı kan daha aşağıdan gelir. Bu, görece zararsız bir şeyden, mesela bir doku yarasından kaynaklanabilir. Üst GI kanamasının zararsız olma olasılığı daha düşüktür.
Dışkıdan Kan Gelmesi: Ne Zaman Endişelenmelisiniz?
Dışkınızda kan gördüğünüzde ne zaman endişelenmeniz gerektiğini anlamak bazen kafa karıştırıcı olabilir. Ancak, durumu değerlendirirken dikkate almanız gereken bazı önemli işaretler vardır:
Nedeni Bilmiyorsanız: Kanamanın nedeni belirsizse, endişelenmek normaldir. Özellikle, daha önce böyle bir durum yaşamamışsanız veya kanama aniden ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkmışsa bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
Ağrı Var mı?: Kanama genellikle ağrısız olabilir, ancak ağrı varsa bu durumun ciddiyetini artırabilir. Anüs veya rektum bölgesinde ağrı, taze bir yara veya başka bir içsel problem işareti olabilir.
Kanama Miktarı ve Sıklığı: Kanamanın şiddeti ve sıklığı da önemlidir. Şiddetli veya sık görülen kanamalar ciddi kan kaybına yol açabilir ve derhal tıbbi müdahale gerektirebilir.
Sürekli Devam Ediyor mu?: Kanama bir haftadan uzun süredir devam ediyorsa, bu durumun altında yatan nedeni bulmak ve uygun tedaviyi başlatmak önemlidir. Zamanla devam eden kanama, vücutta önemli kan kaybına ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bu işaretlerin herhangi biri varsa, bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir. Kendinizi daha iyi hissetmek ve tedaviye erken başlamak için doktorunuzla iletişime geçmek her zaman en iyisidir.
Muhtemel Nedenler
Rektal (Makat) kanamaya ne sebep olur?
Hematokezi - yani rektal (makat) kanama veya dışkınızda kan - yaşamanıza sebep olabilecek birçok farklı neden vardır. Bu nedenler, yaygın ve hafif durumlardan, hemen tıbbi müdahale gerektiren daha ciddi ve nadir durumlara kadar değişir. Bazen diğer belirtiler, muhtemel neden hakkında ipuçları sunabilir.
Rektal kanamanın yaygın nedenleri şunları içerir:
Hemoroid:
Hemoroid veya basur, rektumunuzun veya anüsünüzün içindeki şişmiş damarlardır. Çok yaygındırlar ve rektal kanamanın en yaygın nedenidir. Bu damarlar cilt yüzeyine yakın bir şekilde şişer ve bazen cilt kırılır ve kanarlar. Ciddi değillerdir. Genellikle hamilelik, ağır kaldırma veya dışkı yaparken zorlanma gibi baskı veya zorlanma ile ilişkilidirler.
Anal fissür:
Anal fissür, anal kanalınızın iç astarında bir yırtıktır. Hemoroid gibi, sert bir dışkı geçirmeye çalıştıktan sonra sık sık meydana gelir. Anal fissürler, hemoroidlerle karıştırılabilir. Her ikisi de kabızlıkla ilişkilidir ve her ikisi de anal ağrı ve kanamaya neden olabilir. Bir fissür daha acı verici olabilir. Her ikisi de kendi kendine iyileşebilir, ancak bazen bir fissürün iyileşmesi için tedavi gerekebilir.
İnflamatuar bağırsak hastalığı (İBH):
İnflamatuar bağırsak hastalığı (İBH), bağırsaklarınızın iç astarında kronik (sürekli) iltihaba neden olur - küçük ve büyük bağırsaklarınız.
Crohn hastalığı çoğunlukla ince bağırsağınızı etkilerken, ülseratif kolit çoğunlukla büyük bağırsağınızı etkiler. İBH, kronik karın ağrısı ve ishal neden olur ve ciddi olduğunda kanamaya neden olabilir.
Divertikülit:
Divertikülit, kolonunuzda, genellikle rektumunuza yakın alt uçta meydana gelir. Kolonunuzun iç astarındaki küçük cepler - divertikülleri - enfekte olup iltihaplandığında meydana gelir.
Bu ceplerdeki iltihap, içerideki kan damarlarını daha kırılgan ve patlamaya daha meyilli hale getirebilir. Bu durumda, akut rektal kanamaya neden olabilir.
Diğer olası nedenler şunları içerir:
Enfeksiyöz kolit:
Bazı bakteriyel enfeksiyonlar, E. coli ve C. diff gibi, kolonunuzdan kanamaya neden olabilir. Bu genellikle kanlı ishal şeklinde ortaya çıkar. Eğer enfeksiyon hastasıysanız bunu bileceksiniz ve çoğu zaman kendiliğinden geçer.
Ancak bazı enfeksiyonlar antibiyotik gerektirebilir. Eğer birkaç gün boyunca hasta hissediyorsanız, sağlık uzmanınıza başvurun.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (STI'lar):
Belirli yaygın STI'lar, gonore, klamidya ve frengi de dahil olmak üzere, anal veya rektal astarınızda iltihaplanma ve kanamaya neden olabilir. Herpes kanayan yaralara yol açabilir ve insan papilloma virüsü (HPV) anal siğillere neden olabilir ve biraz kanamaya yol açabilir.
Birçok STI belirli bir tedavi gerektirir, bu yüzden teşhis edilmeleri önemlidir.
Peptik ülser hastalığı:
Peptik ülserler mide veya onikiparmak bağırsağınızda oluşur. Mide asidi koruyucu astarı aşındırdığında, açık yaralar oluşturur.
Bir ülser, yanma veya kemirgen bir tür mide ağrısına neden olur ve kanayabilir. Üst GI yolunda kanama daha uzun sürer, bu nedenle kan koyu, siyah ve katranlı olabilir.
Kolon polipleri ve kolorektal kanser:
Polip, bağırsaklarınızın yanında büyüyen bir mantara benzer görünebilir. Polipler yaygındır ve daha büyük olanlar kanayabilir.
Bazı durumlarda kansere dönüşürler ve kanserli polipler diğerlerinden daha fazla kanar. Sağlık uzmanınız, kolon kanserini dışlamak için açıklanamayan rektal kanamayı bir kolonoskopi ile araştırmak isteyebilir.
Tuvaleti Yaparken Çok Zorlanmak Rektal Kanamaya Neden Olabilir mi?
Evet, kabızlık ve tuvalet yaparken zorlanma rektal kanamaya neden olabilir. Zorladığınızda, hemoroid veya anal fissür gibi durumlar oluşabilir ve bunlar kanamaya yol açabilir. Çok sert dışkılar anüs içindeki cildi yırtabilir ve kanamaya neden olabilir. Kabızlığınızı tedavi etmek, bunun olmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Bebekler ve Çocuklarda Dışkıda Kan Nedenleri
Bebekler ve çocuklar da dışkılama sırasında zorlanmadan dolayı hemoroid ve anal fissürler yaşayabilir. Anal fissürler, çocuklarda rektal kanamanın en yaygın nedenidir. Ayrıca çocuklar enfeksiyöz kolit geçirebilirler. Ancak, İBH, divertikülit veya kolon kanseri gibi zamanla gelişen kronik hastalıklara sahip olma olasılıkları daha düşüktür.
Rektal Kanamanın Nedenleri Erkek veya Kadın İçin Aynı mıdır?
Rektal kanamanın nedenleri, erkekler, kadınlar veya herhangi bir cinsiyet için çoğunlukla aynıdır. Kadınlar ve AFAB (at birth female assigned) olan kişiler ayrıca endometriyozis geçirebilirler.
Nadiren, endometriyozis alt bağırsağınıza veya rektuma yayılırsa rektal kanamaya neden olabilir. Dokular adet döngünüz sırasında iltihaplanabilir ve kanayabilir.
