İçindekiler
Tiroid Kanseri Nedir?
Tiroid kanseri, boynun ön kısmında bulunan ve metabolizmayı düzenleyen tiroid bezinde anormal hücrelerin kontrolsüz büyümesi sonucu oluşan bir kanser türüdür. Tiroid bezi, kelebek şeklinde olup hormon üretiminden sorumludur.
Bu hormonlar vücuttaki enerji dengesi, kalp hızı ve vücut sıcaklığı gibi hayati işlevleri düzenler. Kanser, genellikle tiroiddeki nodüllerle başlar ve bu nodüllerin kötü huylu (malign) hale gelmesiyle ortaya çıkar.
Tiroid kanseri, genellikle erken evrelerde belirgin semptomlara yol açmaz ve sıklıkla başka bir sebeple yapılan rutin kontrollerde fark edilir. Ancak erken teşhis edildiğinde tedaviye çok iyi yanıt verme oranı oldukça yüksektir.
Tiroid Kanserinin Belirtileri
Tiroid kanseri genellikle erken evrelerde belirgin semptomlara neden olmaz. Ancak hastalık ilerledikçe, bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler, tiroid bezindeki anormal büyümenin çevredeki dokulara baskı yapmasından veya kanserin yayılmasından kaynaklanabilir.
Boyunda Şişlik ve Ağrı
Tiroid kanserinin en yaygın belirtilerinden biri, boyunda hissedilen sert bir şişliktir. Bu şişlik genellikle yavaş büyür ve ağrısızdır.
Ses Kısıklığı veya Ses Değişiklikleri
Tiroid kanseri, ses tellerine yakın olan tiroid bezinde büyüdüğünde ses kısıklığı veya sesin tonunda değişikliklere yol açabilir.
Özellikle papiller tiroid kanseri, ses tellerine yakın lenf nodlarına yayılma eğilimindedir.
Eğer ses kısıklığı birkaç haftadan uzun sürüyorsa veya tekrarlayan bir sorun haline geliyorsa, bir uzmana başvurulmalıdır.
Yutma Güçlüğü (Disfaji)
Tiroid bezinde büyüyen kitle, yemek borusuna baskı yapabilir ve yutma zorluğuna neden olabilir.
Nefes Darlığı ve Hırıltılı Solunum
Tiroid kanseri, büyüdükçe soluk borusuna baskı yapabilir ve nefes darlığına yol açabilir.
Bazı hastalar, nefes alırken hırıltı sesi veya boğazda sıkışma hissi yaşayabilir.
Belirti | Açıklama |
Boyunda Şişlik ve Ağrı | Tiroid bezi çevresinde sert, büyüyen şişlik. |
Ses Kısıklığı | Ses tellerine baskı nedeniyle oluşur. |
Yutma Güçlüğü (Disfaji) | Yemek borusuna baskı sonucu gelişir. |
Nefes Darlığı ve Hırıltı | Soluk borusuna baskıdan kaynaklanır. |
Tiroid Kanserinin Türleri
1. Papiller Tiroid Kanseri (En Yaygın Tür)
Papiller tiroid kanseri, yavaş büyüyen bir kanser türüdür ve erken teşhis edildiğinde tedaviye çok iyi yanıt verir. Lenf nodlarına yayılma eğilimi gösterse de, diğer organlara nadiren metastaz yapar.
2. Folliküler Tiroid Kanseri
Folliküler tiroid kanseri, kan yoluyla akciğer veya kemik gibi organlara metastaz yapma olasılığı olan bir türdür. İyi bir tedavi planıyla çoğu hasta uzun yıllar sağlıklı bir yaşam sürebilir.
3. Medüller Tiroid Kanseri
Medüller tiroid kanseri, tiroid bezindeki C hücrelerinden kaynaklanır ve kalsitonin hormonu üretimi ile ilişkilidir. Bazı genetik faktörler (örneğin, MEN sendromu) medüller tiroid kanseri riskini artırabilir.
4. Anaplastik Tiroid Kanseri (En Agresif Tür)
Anaplastik tiroid kanseri, çok hızlı büyüyen ve diğer organlara hızla yayılabilen bir kanser türüdür. Genellikle ileri evrede teşhis edilir ve tedaviye dirençlidir.
Kanser Türü | Görülme Sıklığı | Tedavi Başarı Oranı | Genellikle Hangi Yaşlarda Görülür? |
Papiller Tiroid Kanseri | %80-85 | %95-98 | 30-50 yaş |
Folliküler Tiroid Kanseri | %10-15 | %80-90 | 40 yaş üstü |
Medüller Tiroid Kanseri | %3-5 | %70-80 | Her yaş |
Anaplastik Tiroid Kanseri | <%1 | %5-10 | 60 yaş üstü |
Tiroid Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Tiroid kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmese de bazı genetik ve çevresel faktörlerin riski artırdığı bilinmektedir. Tiroid bezindeki hücrelerin DNA'sında meydana gelen mutasyonlar, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesine ve kanser oluşumuna neden olur.
Genetik Faktörler
Aşırı Radyasyon Maruziyeti
İyot Eksikliği veya Fazlalığı
Tiroid Nodüllerinin Kötü Huylu Olması
Risk Faktörü | Açıklama |
Genetik Faktörler | Aile öyküsü, RET gen mutasyonu, kalıtsal sendromlar. |
Radyasyon Maruziyeti | Çocukluk döneminde radyasyon, nükleer kazalar. |
İyot Dengesizliği | İyot eksikliği veya aşırı alımı. |
Tiroid Nodülleri | Kötü huylu hale gelen nodüller. |
Tiroid Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Tiroid kanserinin teşhisi, genellikle birden fazla testin bir arada değerlendirilmesiyle gerçekleştirilir. Erken teşhis, hastalığın başarılı bir şekilde tedavi edilmesi için kritik öneme sahiptir.
1. Fiziksel Muayene
Doktor, boyunda bir şişlik, sertlik veya anormal bir kitle olup olmadığını kontrol eder.
Ayrıca tiroid bezi çevresindeki lenf nodlarının büyüyüp büyümediğini de değerlendirir.
Hasta öyküsü alınır; özellikle ailede tiroid kanseri veya radyasyon maruziyeti olup olmadığı sorgulanır.
2. Kan Testleri (TSH, T3, T4, ve Kalsitonin Seviyeleri)
TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): Tiroid bezinin hormon üretme kapasitesini gösterir. Düşük veya yüksek seviyeler tiroid fonksiyon bozukluklarına işaret edebilir.
T3 ve T4 Hormonları: Tiroid bezinin salgıladığı ana hormonlardır. Anormal seviyeler tiroid sorunlarına işaret edebilir.
Kalsitonin Seviyesi: Özellikle medüller tiroid kanseri şüphesinde önemlidir. Yüksek kalsitonin seviyesi, medüller tiroid kanserinin bir göstergesi olabilir.
3. Tiroid Ultrasonu
Tiroid bezindeki nodülleri ve diğer anormallikleri tespit etmek için kullanılır.
Ultrason, nodüllerin boyutunu, sertliğini ve kanser şüphesini artıran özelliklerini (örneğin düzensiz sınırlar, mikrokalsifikasyonlar) değerlendirmede oldukça etkilidir.
4. İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (FNAB)
Tiroid kanserinin kesin teşhisi için en önemli yöntemdir.
Ultrason rehberliğinde ince bir iğne yardımıyla nodülden örnek alınır ve patolojik inceleme yapılır.
FNAB, nodülün kötü huylu (malign) veya iyi huylu (benign) olup olmadığını belirlemek için kullanılır.
5. Sintigrafi ve BT/MR Görüntüleme
Sintigrafi: Radyoaktif iyot kullanılarak tiroid bezinin fonksiyonları ve nodüllerin aktifliği değerlendirilir.
Sıcak Nodüller: Genellikle iyi huyludur.
Soğuk Nodüller: Kanser riski daha yüksektir.
BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans):
Kanserin tiroid dışına yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için kullanılır.
Boyun, lenf nodları ve çevre dokuların detaylı görüntülerini sağlar.
Yöntem | Amaç | Avantajları |
Fiziksel Muayene | Boyundaki anormallikleri değerlendirme. | Basit ve hızlı bir başlangıç yöntemi. |
Kan Testleri | Hormon seviyeleri ve medüller tiroid kanseri için kalsitonin tespiti. | Hastalık hakkında genel bilgi sağlar. |
Tiroid Ultrasonu | Nodül boyutunu, sertliğini ve özelliklerini belirleme. | Radyasyonsuz ve ağrısızdır. |
İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (FNAB) | Nodülün malign mi benign mi olduğunu kesinleştirme. | Doğru teşhis oranı çok yüksektir. |
Sintigrafi ve BT/MR | Kanserin yayılmasını veya nodül aktivitesini değerlendirme. | Gelişmiş görüntüleme ile detaylı bilgi sağlar. |
Tiroid Kanseri Evreleri
Tiroid kanseri, tümörün boyutuna, lenf nodlarına yayılıp yayılmadığına ve diğer organlara metastaz yapıp yapmadığına göre evrelere ayrılır. Evreleme, hastalığın ne kadar ilerlediğini belirlemek ve en uygun tedavi planını oluşturmak için hayati bir rol oynar.